Chronologische geschiedenis waterpolo

1890

Europa

België

België ontdekte het waterpolo in 1890. In juni van dat jaar werd de Cercle de Natation de Bruxelles opgericht, de eerste zwemclub in België. Thuishaven was het prestigieuze 'Bain Royal' in de Brusselse rue du Moniteur, 6. Het eerste zwemfeest werd één jaar later al gehouden, midden in de winter.

Groot-Brittannië

In Engeland stak Hanley de neus aan het venster met een eerste maar ook enige winst in het ASA Club Senior Championship.

De ploegensamenstelling van de eerste interland ooit:

Engeland: doelman F. Browne (Burton), de backs W. Carey (Amateur) en H. Clark (Stroud Green), halfback J. Genders (Nautilus) en aanvallers J. Finegan (Liverpool Sefton), W. Henry (Zephyr) en kapitein J. Mayger (Burton).
Schotland: doelman C. Donald (Edinburgh University), de backs G. Bryson (Dennistoun, Glasgow) en S. Cawood (Victoria, Glasgow), halfback kapitein A. Strauss (Southern) en de voorspelers J. Bisland (Leander), A. Whyte, (Victoria) en S. Capel (Dennistoun).

Scheidsrechter was Archibald Sinclair (1866-1922) uit het Engelse Ranelagh Harriers. De Schotten wonnen met 4-0, maar als gevolg van deze partij werd de International Water Polo Board opgericht en de algemeen erkende regels geïntroduceerd. Voor Schotland betekende dat het einde van de doelman op de zwembadrand, vanaf nu moest ook hij het water in.

Waterpoloteam van Edinburgh University, Scotland in 1890.

Waterpolo verspreidde zich nu zeer snel in Groot-Brittannië. De counties of graafschappen begonnen zich te organiseren en de eerste wedstrijd tussen Kent en Middlesex werd op 26 juli 1890 in een openlucht-bad bij Tunbridge Wells gespeeld. Het was een organisatie van de London Water Polo League.

De county organisaties schoten als paddenstoelen uit de grond. In 1890 werd Surrey gevormd met Nautilus Club als de drijvende kracht. Middlesex werd in 1891 opgericht. Waterpolo was nu ook meer gestructureerd in het noorden van Engeland. Lancashire speelde zijn eerste wedstrijd in 1892, datzelfde jaar gaf Yorkshire Nottinghamshire partij. De Londense League toerde door het westen van Engeland en introduceerde er het spel. Ierland en Wales startten eveneens met internationale wedstrijden.

Een andere ets toont het oorspronkelijke waterpolo op vaten in de rivier Nene at Oundle van Northampton shire, Engeland en werd gepubliceerd in 'The Illustrated Sporting and Dramatic News' van september 1890.

De pioniers van Manchester Osborne Swimming Club.

Amerika

Verenigde Staten

Het eerste Amerikaanse waterpolokampioenschap werd op 28 januari 1890 in Providence betwist, waar de Sydenham Swimming Club de Boston Athletic Association met 2-1 versloeg en ook het jaar nadien hernieuwden ze hun titel.

Analoog naar wat John Robinson twee jaar voordien in Boston deed begonnen J.H. Smith en Arnold Heilban datzelfde jaar met waterpolo-initiatie bij de Sydenham Swimmers Club en later bij de Metropole AC in Providence, Rhode Island. Spijtig genoeg is over deze club niets terug te vinden in de annalen.

Onder leiding van Gus Sundstrom (1858-1936) bracht de New York Athletic Club (NYAC) in de herfst van dat jaar eveneens een zevental in het water.

Gus Sundstrom

Sundstrom was sedert 1885 de eerste zwemcoach van de New York Athletic Club. Blijkbaar kon hij niet goed verkroppen dat de Engelsman John Robinson als eerste een waterpoloploeg had opgericht in Boston, dus deed hij hetzelfde in New York. Hij was een professionele zwemmer, die tegen betaling ontzettend veel wedstrijden zwom in de rivieren van New York. Zo won hij de race rond het Manhattan eiland na liefst elf uur zwemmen. Tijdens een wedstrijd over een mijl in de Columbia River werd hij geklopt door de Indiaan  Big Red Fish, die er een aparte snelle zwemstijl op na hield, een soort crawl waarbij enkel één arm boven water werd gehaald. Sundstrom nam de zwemstijl over en verbeterde hem. Eén jaar later klopte hij Big Red Fish. Zijn reputatie leidde hem niet alleen tot zwemleraar van zijn eigen club, maar de stad New York stelde hem in 1890 aan tot supervisor zwemmen van alle scholen in NY. In totaal leerde hij zo'n honderdduizend kinderen zwemmen. Als waterpolocoach voerde hij de New York Athletic Club naar heel wat nationale titels en in 1904 ook naar Olympisch goud. Zo'n veertienduizend fans volgden het kampioenschap en onder zijn leiding werd het 'the roughest game on earth'.

Omdat hun indoor-zwembaden klein waren, speelden de Amerikanen het liefst volgens hun eigen spelregels, zelfs nadat ze de 'nieuwe' Engelse spelregels leerden kennen. Louis de Breda Handley (1874-1956) stelde laconiek:

"Bij ons is er geen ruimte voor passeer-acties boven water".

Louis de Breda Handley (1874-1956) of Luigi de Breda werd in 1874 in Rome geboren als zoon van de Amerikaanse beeldhouwer Francis Montague Handley en diens Italiaanse vrouw Maria de Breda. In 1896 verhuisde hij naar New York en voegde hij de naam van zijn vader toe aan die van zijn moeder. Buiten waterpolo waren jagen en zwemmen zijn grote passies. Hij was één van de grootste waterpolospelers uit die tijd, vond de 'flying salmon' uit en buiten de gouden medaille waterpolo veroverde hij op de Spelen van 1904 ook de eerste plaats met de aflossingsploeg 4 x 50m vrije slag. Na zijn actieve carrière coachte hij het Amerikaans olympisch zwemteam op de Spelen van 1924 in Parijs en en die van 1932 in Los Angeles. Zo trainde hij o.a. Ethelda Bleibtrey (1902-1978), die op de Spelen van 1920 in Antwerpen drie gouden medailles haalde en begeleidde hij Gertrude Ederle (1906-2003) die in 1926 als eerste vrouw het Engelse Kanaal overzwom. Hij stierf in New York op 28 december 1956.

Een publicatie uit die tijd meldde het volgende:

Water Polo Made Swimmers Fit
We vertalen: Op dit ogenblik blinken bijna alle mannelijke topzwemmers uit in waterpolo, Amerika's eerste grote kampioen Charles M. Daniels mee inbegrepen. Het maakt hem fit en zeer hard. Wanneer het Engelse spel waterpolo, in navolging van het Engelse voetbalspel 'voetbal-polo' genoemd, in Amerika geïntroduceerd werd, speelde de NYAC een opmerkelijke oefenwedstrijd van deze stijl van waterpolo. Het eerste 'voetbal' team, dat na twee energieke helften met 6-2 won bestond uit Daniels, Handley, Ruddy, Dockrell, Wahle, Ruberl, en Adams. In het tweede team speelden Webb, Trubenbach, Mulvey, Naething, Steen, Kress, en Well.

Al vlug bleek dat de spelers toch liever het veel ruwere spel 'American style' verkozen.

Charles M. Daniels (1885-1973) was één van de belangrijkste figuren uit de vroege geschiedenis van het Amerikaanse competitiezwemmen. Zo perfectioneerde hij o.a. de Australian crawl tot de nu bekende American crawl. In totaal won Daniels acht olympische medailles, waarvan vijf gouden. In 1904 kroonde hij zich tot Olympisch kampioen 220 en 440 yard vrije slag en zwom hij ook naar het goud met zijn ploegmaats in de 4 x 50-yard vrije slag. In 1906 en 1908 won hij olympisch goud in het koninginnennummer 100m vrije slag. Van 1904 tot 1911 kroonde Daniels zich 31 maal tot Amerikaans kampioen en op zeker ogenblik hield hij alle wereldrecords tussen 25 yards en 1 mijl vrije slag. Zijn grootste stunt realiseerde hij in 1905, toen hij op vier dagen tijd veertien wereldrecords neerzette.

Afrika

Zuid-Afrika

Mooie ets van Britse soldaten die tijdens de 'Boerenoorlog' een partijtje waterpolo speelden.